
پوسیدگی دندان یکی از مشکلات شایع دندانی است که میتواند در هر سنی اتفاق بیفتد اما علل آن ممکن است بین کودکان و بزرگسالان متفاوت باشد. در این مقاله، به بررسی علت پوسیدگی دندان در این دو گروه از جامعه پرداخته خواهد شد.
علت پوسیدگی دندان در کودکان:
پوسیدگی دندان در کودکان یک مشکل شایع است که میتواند به عوامل متعددی مرتبط باشد. در اینجا برخی از مهمترین علت پوسیدگی دندان در کودکان را با جزئیات بیشتری توضیح میدهیم:
-
بهداشت دهانی نامناسب
– مسواک نزدن به طور منظم: اگر کودکان به طور منظم و صحیح دندانهای خود را مسواک نزنند، پلاکهای باکتریایی روی دندانها تشکیل میشود که اسید تولید کرده و مینای دندان را تخریب میکند.
– عدم استفاده از نخ دندان: نخ دندان برای از بین بردن باقیمانده های غذایی بین دندانها ضروری است، جاهایی که مسواک به تنهایی نمیتواند تمیز کند.
-
رژیم غذایی ناسالم
– مصرف زیاد شیرینی و قندها: مواد غذایی و نوشیدنی های شیرین مانند شکلات، آب نبات، نوشابه ها و آبمیوه های شیرین، محیط مناسبی برای رشد باکتریها فراهم میکنند و می تواند علت پوسیدگی دندان در کودکان شود.
– غذاهای اسیدی: مصرف مکرر مواد غذایی اسیدی مانند نوشابه های گازدار و برخی میوه ها نیز میتواند مینای دندان را ضعیف کند و منجر به پوسیدگی شود.
-
کمبود فلوراید
– فلوراید: فلوراید ماده ای معدنی است که به تقویت مینای دندان کمک میکند و مقاومت آن را در برابر اسیدها افزایش میدهد. استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید و آب آشامیدنی فلوراید دار میتواند پوسیدگی دندان را کاهش دهد.
-
عادات تغذیهای نامناسب
– تغذیه با بطری در شب: خواباندن کودکان با بطری شیر، آب میوه یا نوشیدنی های شیرین در شب، یکی از دلایل عمده پوسیدگی دندان در کودکان است. این امر باعث میشود که قندها و اسیدها به مدت طولانی در تماس با دندانها باقی بمانند.
– تنقلات مکرر: مصرف مداوم تنقلات شیرین در طول روز باعث میشود دندانها به طور مداوم در معرض اسیدها قرار گیرند.
-
نقش ارث و ژنتیک
– عوامل ژنتیکی: برخی کودکان به دلیل عوامل ژنتیکی ممکن است مینای دندان ضعیف تری داشته باشند که این موضوع باعث می شود که این دسته از کودکان بیشتر از سایرین دچار پوسیدگی دندان شوند.
پیشگیری از پوسیدگی دندان
برای پیشگیری از پوسیدگی دندان در کودکان، میتوان اقدامات زیر را انجام داد:
– مسواک زدن دو بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید.
– استفاده از نخ دندان حداقل یک بار در روز.
– محدود کردن مصرف شیرینی و نوشیدنی های قندی.
– تشویق به نوشیدن آب فلورایددار.
– مراجعه منظم به دندان پزشک.
– استفاده از سیلانت های دندانی در صورت توصیه دندان پزشک.
رعایت این نکات میتواند به حفظ سلامت دهان و دندان کودکان کمک کند و از بروز مشکلات جدی جلوگیری نماید.
علت پوسیدگی دندان در بزرگسالان:
-
باکتریها و پلاک دندانی
باکتریهای موجود در دهان (مثل استرپتوکوکوس موتانس) از قند و کربوهیدراتهای موجود در غذاها و نوشیدنی ها تغذیه میکنند. این باکتریها اسید تولید میکنند که به مینای دندان حمله کرده و آن را تخریب میکند. پلاک دندانی، لایهای نازک و چسبنده از باکتریها، قندها و سایر ذرات است که به سطح دندانها میچسبد.
-
مصرف مواد غذایی و نوشیدنی های شیرین و اسیدی
یکی دیگر از علت پوسیدگی دندان در بزرگسالان مصرف مکرر مواد غذایی و نوشیدنیهای حاوی قند بالا (مانند شکلات، شیرینی ها، نوشابه های گازدار) و اسیدی (مانند آبمیوه ها و نوشابه ها) است. این مواد، محیطی اسیدی در دهان ایجاد میکنند که باعث تخریب مینای دندان می شود.
-
بهداشت دهان و دندان
عدم رعایت بهداشت دهان و دندان به میزان کافی، مانند مسواک نزدن به طور منظم و استفاده نکردن از نخ دندان، میتواند باعث تجمع پلاک و باکتریها در دهان شود. این مسئله به مرور زمان به پوسیدگی دندان منجر میشود.
-
کاهش تولید بزاق
بزاق نقش مهمی در شستشوی دهان و خنثی سازی اسیدها دارد. کاهش تولید بزاق که میتواند به دلیل مصرف برخی داروها، بیماریها (مانند سندرم شوگرن) یا کمآبی بدن باشد، خطر پوسیدگی دندان را افزایش میدهد.
-
ساختار ضعیف دندانها
برخی افراد به صورت ژنتیکی دارای مینای دندان ضعیف تری هستند که مقاومت کمتری در برابر حملات اسیدی دارد. همچنین، وجود شیارها و فواصل عمیق در سطح دندانها میتواند موجب تجمع پلاک و باکتریها شود.
-
مصرف دخانیات و الکل
مصرف سیگار و دخانیات باعث کاهش تولید بزاق و افزایش تجمع پلاک میشود. مصرف زیاد الکل نیز میتواند به کاهش بزاق و افزایش خطر پوسیدگی دندان منجر شود.
-
بیماریهای سیستمیک
بیماریهایی مانند دیابت میتوانند بر سلامت دهان و دندان تأثیر منفی بگذارند. افراد دیابتی بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت های دهانی و پوسیدگی دندان هستند.
-
نقش های تغذیهای و رژیم غذایی
کمبود برخی ویتامینها و مواد معدنی (مانند ویتامین D و کلسیم) میتواند به ضعف ساختاری دندانها و افزایش خطر پوسیدگی منجر شود.
-
بازگشت اسید معده
برخی افراد به علت مشکلات گوارشی مانند ریفلاکس معده به مری (GERD)، اسید معده به دهان بازمیگردد و به مینای دندان آسیب میرساند که می تواند علت پوسیدگی دندان در بزرگسالان باشد.
نتیجهگیری:
علت پوسیدگی دندان در کودکان و بزرگسالان با توجه به عواملی که موثر در هر گروه هستند، متفاوت است. اطلاع از این عوامل و انجام اقدامات پیشگیرانه نظیر رعایت بهداشت دهان و مصرف فلوراید میتوانند در کنترل و پیشگیری از پوسیدگی دندان در هر دو گروه مؤثر باشند.