
دستگاه رادیوگرافی دندانپزشکی یا دستگاه رادیوگرافی دندان با دور شدن از تصویربرداری به شیوه سنتی، به طور فزاینده ای مورد استقبال متخصصان دندانپزشکی قرار گرفته است. تهیه رادیوگرافی دیجیتال هم مقرون به صرفه است و هم اینکه می تواند تصویربرداری سریع تر و کارآمدتری را ارائه دهد. در این مقاله به معرفی رادیوگرافی دندانپزشکی می پردازیم و نحوه عملکرد و راهنمای خرید آن را مورد بررسی قرار می دهیم.
رادیوگرافی دندانپزشکی چیست؟
رادیوگرافی دیجیتال دندان از امواج الکترومغناطیسی استفاده می کند که از بافت های انسان عبور کرده و توسط گیرنده ای در پشت آن، شناسایی می شود. رادیوگرافی دندانپزشکی از حسگرهای دیجیتالی استفاده می کند و تصویر را به کامپیوتر ارسال می نماید. تصویر هم بلافاصله برای بررسی در دسترس است و هیچ نیازی به طراحی و تغییرات اضافه هم وجود ندارد.
مزایای استفاده از رادیوگرافی دیجیتال
اهمیت رادیوگرافی دندان از جنبه های مختلفی مطرح می شود. تعدادی از مهم ترین مزایای آن عبارتند از:
- تصاویری با کیفیت بالاتر: معمولا وضوح تصویر در رادیوگرافی دیجیتال دندان، به خاطر حسگرهای مخصوص آن بالاتر است.
- محصولات زائد کمتر: مواد شیمیایی مورد استفاده در فرآیند رادیوگرافی سنتی می تواند آسیب محیطی را به دنبال داشته باشد. با توجه به اینکه در فناوری رادیوگرافی دیجیتال شاهد چنین مواردی نیستیم در نتیجه به گزینه ای بسیار پایدار تبدیل شده است.
- تابش کمتر: رادیوگرافی دندان تنها 10 درصد از تابش اشعه ایکس سنتی را در برمی گیرد. همین مسئله باعث می شود که استفاده از آن ها برای بیماران و پزشکان ضرر کمتری را به دنبال داشته باشد.
- دستکاری تصویر: دستگاه رادیوگرافی دندانپزشکی این امکان را می دهد تا میزان روشنایی، کنتراست و … تغییر یابد. این مسئله می تواند دیدن المان های تصویر را بسیار آسان تر کند.
- ذخیره سازی: رادیوگرافی سنتی دندان به فضای زیادی نیاز دارد. تصاویر فیزیکی اشعه ایکس باید در جایی نگهداری شوند. با این حال تصاویر رادیوگرافی دیجیتال را می توان در هارد یا حتی فضای ابری ذخیره کرد. همچنین می توان آن ها را به راحتی برای سایر دندانپزشکان ارسال کرد.
انواع رادیوگرافی دندان
اشعه ایکس دستگاه دیجیتال دندان به دو دسته داخل دهانی و خارج دهانی تقسیم می شود:
الف. اشعه ایکس داخل دهانی
اشعه ایکس داخل دهانی شامل 3 نوع است:
- اشعه ایکس بایت وینگ: از رادیوگرافی بایت وینگ برای مشاهده دندان های بالا و پایین استفاده می شود. اشعه بایت وینگ در تشخیص پوسیدگی بین دندان ها، تعیین تراکم استخوان و مناسب بودن روکش دندان و هم چنین ترمیم دندان کاربرد دارد. امکان تشخیص سرطان دهان، مشکلات ارتودنسی و انواع عفونت ها هم با این رادیوگرافی مشخص می شود. برای تشخیص این موارد، بیمار یک حسگر را گاز می گیرد و با ثابت نگه داشتن آن رادیوگرافی انجام می شود.
- اشعه ایکس پری اپیکال: از رادیوگرافی پری اپیکال یا تک دندان برای مشاهده ساختار ریشه دندان و استخوان اطراف آن استفاده می شود. با کمک این اشعه امکان تشخیص تحلیل استخوان، پوسیدگی، بیماری لثه، ناهنجاری های دندان و استخوان اطراف آن ها وجود دارد. رویکرد این نوع هم درست مثل اشعه ایکس بایت وینگ شامل گاز گرفتن یک حسگر می شود.
- اشعه ایکس اکلوزال: از رادیوگرافی اکلوزال برای تصویربرداری از کف دهان یا سقف/ کام استفاده می شود تا تصاویری از ساختار دندان و استخوان در کل دهان به دست آید. بیماران باید حسگر یا فیلم را بین دندان های بالا و پایین نگه دارند تا عکس برداری انجام شود.
ب. اشعه ایکس خارج دهانی
اشعه ایکس خارج دهانی هم شامل 3 نوع است:
- اشعه ایکس پانورامیک (OPG): رادیوگرافی پانورامیک کل دهان را در یک تصویر نشان می دهد. این تصویر شامل تمام دندان های فک بالا و پایین و همچنین استخوان و بافت اطراف می شود. از اشعه ایکس پانوراما برای تشخیص مشکلات فک، دندان عقل نهفته، تشخیص کیست، تومورهای فک و سرطان دهان استفاده می شود. تصویر با استفاده از یک بازوی چرخشی تهیه می شود که به صورت نیم دایره ای در اطراف سر بیمار حرکت می کند.
- رادیوگرافی سفالومتری: از کل سر عکس برداری می شود. تشخیص ارتودنسی و برنامه ریزی روند درمان از کاربردهای رادیوگرافی سفالومتری می باشد.
- نوعی رادیو گرافی اشعه X (CBCT): برای تصویربرداری سه بعدی از ساختارهای داخلی سر و شناسایی مشکلاتی در استخوان های صورت، شکستگی ها و تومورها استفاده می شود. همچنین می توان ساختار دقیق استخوان فک را در طول فرآیند ایمپلنت دندان مشخص کرد. در این نوع از رادیوگرافی، بیمار مینشیند یا می ایستد و اسکنر به دور سر او می چرخد.
هم چنین بخوانید: کدام دستگاه رادیوگرافی را انتخاب کنیم، فسفرپلیت یا RVG؟
راهنمای خرید دستگاه رادیوگرافی دندانپزشکی
انتخاب دستگاه رادیوگرافی دندان از اهمیت بالایی برخوردار است. در ادامه در مورد مهم ترین شاخص ها توضیح خواهیم داد.
- کیفیت دستگاه
کیفیت بالا دستگاه اشعه ایکس به معنای این است که کمتر خراب می شود، دوام بیشتری خواهد داشت و هزینه جایگزینی را هم به دنبال ندارد. مفهوم کیفیت به معنای اطمینان از عملکرد ایمن دستگاه است.
- کیفیت تصویر
تفاوت قابل توجهی در کیفیت تصاویر سه بعدی و حتی دو بعدی اشعه ایکس وجود دارد. باید تعیین کرد که آیا کیفیت بالای تصویر به خاطر استفاده ازابزارهای نرم افزاری پیشرفته است یا اینکه خود تصاویر از کیفیت ذاتی برخوردار هستند. ابعاد وکسل نقش مهمی در تولید تصاویر سه بعدی با وضوح بالا دارد. این امر به طور مستقیم بر روی جزئیات و دقت خروجی هم تأثیر می گذارد. انتخاب دستگاه هایی را در اولویت قرار دهید که پرتوهای ایکس با دوز پایین را بدون کاهش کیفیت تصویر ارائه می دهند.
- گارانتی
مسئله گارانتی دستگاه های اشعه ایکس بسیار مهم است زیرا به طور مستقیم بر روی هزینه ها تأثیر می گذارد. بنابراین اطلاع از نوع گارانتی ضروری است؛ اینکه آیا گارانتی شامل کل قطعات می شود یا به اجزای اصلی محدود است. درک این جزئیات به شما کمک می کند تا تصمیم آگاهانه تری بگیرید و از صف هزینه در دراز مدت محافظت کنید.
- قابلیت استفاده و آموزش نرم افزار
اطمینان حاصل کنید که دستگاه و نرم افزار تصویربرداری کاربر پسند هستند. با اینکه ممکن است تصویربرداری با اشعه ایکس ساده به نظر برسد ولی این احتمال هم وجود دارد که با چالش های نرم افزاری مواجه شوید که در حال حاضر نمایان نیستند. این مسئله می تواند ناامیدی و ناکارآمدی در ارائه خدمات را به دنبال داشته باشد.
- ایمنی
دستگاه های رادیوگرافی دندانپزشکی سطوح مختلفی از اشعه ایکس را ساطع می کنند. سطح تشعشعات مورد نیاز برای گرفتن یک تصویر با کیفیت در دستگاه ها متفاوت است. به حداقل رساندن قرار گیری در معرض تشعشعات برای سلامت و ایمنی بیماران و کارکنان شما امری حیاتی می باشد.
با توجه به اینکه تمام دستگاه ها تشعشعاتی را به دنبال دارند، انتخاب فناوری اشعه ایکس با دوز پایین، به ویژه در درمان کودکان از اهمیت زیادی برخوردار است. کودکان نسبت به قرارگیری در معرض تشعشعات بسیار حساس تر هستند، بنابراین استفاده از گزینه هایی با دوز پایین می تواند خطرات احتمالی را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
سخن پایانی
رادیوگرافی دندانپزشکی در مقایسه با تصویربرداری سنتی مزایای زیادی را به دنبال دارد. در این راهنما در مورد طیف وسیعی از عملکردهای دستگاه اشعه ایکس توضیح دادیم. هنگام انتخاب دستگاه به نیازها، بودجه، فضای موجود و سایر عوامل توجه داشته باشید. تصمیم درست می تواند عملکرد شما را در حوزه دندانپزشکی متحول سازد.