دندانها به مرور زمان و تحت تأثیر عوامل مختلف، میتوانند دچار تغییر رنگ و تیرگی شوند. این تیرگی که از نظر علمی به آن دیسکولراسیون دندانی گفته میشود، نه تنها از نظر زیبایی ظاهری ناخوشایند است بلکه میتواند نشان دهنده مشکلات سلامتی دهان و دندان نیز باشد.
چرا دندان ها سیاه و تیره می شوند؟
در این مقاله قصد داریم به این سؤال جواب دهیم که چرا دندان ها سیاه میشوند؟
علل خارجی سیاه شدن دندانها:
- مصرف مواد غذایی و نوشیدنی های رنگی: نوشابه های گازدار، قهوه، چای، سس سویا، برخی از ادویه ها و میوه ها مانند توت ها همگی میتوانند باعث ایجاد لکه و تیرگی روی دندانها شوند. رنگدانه های موجود در این مواد به مرور زمان به مینای دندان چسبیده و باعث تیرگی آن میشوند.
- مصرف دخانیات: سیگار و قلیان حاوی مواد شیمیایی مضری هستند که به دندانها آسیب میرسانند و باعث ایجاد لکههای قهوهای یا سیاه روی آنها میشوند.
- داروها: برخی از داروها مانند تتراسایکلین و داکسی سایکلین میتوانند به خصوص در کودکان و زمانی که در دوران جنینی یا شیردهی مصرف میشوند، باعث ایجاد لکه های قهوه ای یا خاکستری روی دندان ها شوند.
- فلوئوروز: مصرف بیش از حد فلوراید به خصوص در دوران کودکی، میتواند باعث ایجاد لکههای سفید یا قهوهای روی دندانها شود.
علل داخلی سیاه شدن دندانها:
- مرگ عصب دندان: زمانی که عصب دندان (پالپ) به دلیل آسیب یا عفونت از بین میرود، ممکن است دندان به مرور زمان تیره و سیاه شود. این تیرگی به دلیل نشت مواد خونی از داخل دندان به داخل مینای دندان ایجاد میشود.
- ترک خوردگی یا شکستگی دندان: اگر دندان دچار ترک خوردگی یا شکستگی شود، ممکن است باکتریها و اسیدهای موجود در دهان از طریق شکستگی وارد دندان شده و باعث پوسیدگی و تیرگی آن شوند.
- پوسیدگی دندان: پوسیدگی دندان که به آن کارِس نیز گفته میشود، یکی از شایع ترین علل تیرگی و سیاه شدن دندانها است. باکتریها در دهان از قند و کربوهیدراتها تغذیه کرده و اسید تولید میکنند. این اسید مینای دندان را از بین برده و باعث ایجاد حفره هایی در دندان میشود. اگر این حفرهها به موقع درمان نشوند، به عصب دندان رسیده و باعث تیرگی و سیاه شدن آن میشوند.
- جرم دندان: جرم دندان، لایهای از باکتری و مواد چسبنده است که به مرور زمان روی سطح دندانها تشکیل میشود. اگر جرم دندان به موقع از بین نرود، سفت شده و به تارتار تبدیل میشود. تارتار نه تنها باعث تیرگی دندانها میشود، بلکه میتواند منجر به بیماریهای لثه نیز شود.
پیشگیری از سیاه شدن دندانها:
- رعایت بهداشت دهان و دندان: مسواک زدن دندانها دو بار در روز و نخ دندان کشیدن به طور روزانه از مهمترین اقدامات برای پیشگیری از سیاه شدن دندانها است.
- استفاده از دهانشویه: دهانشویه میتواند به از بین بردن باکتریهای دهان و پیشگیری از تشکیل پلاک و جرم دندان کمک کند.
- معاینات مستمر دندانپزشکی: مراجعه منظم به دندانپزشک برای معاینات و جرمگیری دندانها به تشخیص زودهنگام مشکلات دهان و دندان و درمان آن ها قبل از تشدید و ایجاد تیرگی در دندانها کمک کند.
- کاهش مصرف مواد غذایی و نوشیدنی های رنگی: تا حد امکان از مصرف مواد غذایی و نوشیدنی های رنگی که میتوانند باعث ایجاد لکه روی دندانها شوند خودداری کنید.
- ترک مصرف دخانیات: سیگار و قلیان از مهمترین عوامل ایجاد لکه و تیرگی روی دندانها هستند. ترک دخانیات نقش مهمی در حفظ سلامت و زیبایی دندانها دارد.
بوی بد دهان یا هالیتوزیس چیست؟ روش های درمان هالیتوزیس
درمان سیاه شدن دندانها:
بعد از بررسی این موضوع که چرا دندان ها سیاه و تیره می شوند؟ باید راههای درمان آن را پیدا کنیم. لازم است بدانید که درمان سیاهی دندان به علت آن بستگی دارد. در این بخش به بررسی برخی از روشهای درمانی رایج میپردازیم:
-
جرمگیری:
- جرمگیری، اولین قدم در درمان سیاهی دندانهایی است که به دلیل جرم دندان تیره شدهاند.
- در این روش دندانپزشک با استفاده از ابزار مخصوص، جرم و پلاک را از سطح دندانها پاک میکند.
-
بلیچینگ (سفید کردن دندانها):
- بلیچینگ روشی برای سفید کردن دندانها است که میتواند به از بین بردن لکهها و تیرگی های سطحی دندانها کمک کند.
- برای انجام بلیچینگ از مواد سفیدکننده مخصوصی استفاده میشود که روی دندان ها قرار داده میشود.
-
درمان ریشه:
- اگر سیاهی دندان به دلیل مرگ عصب دندان باشد، برای درمان آن باید عصبکشی انجام شود.
- در این روش، عصب و ریشه دندان عفونی خارج شده و دندان پر میشود.
-
روکش دندان:
- در مواردی که سیاهی دندان شدید باشد یا به دلیل ترک خوردگی یا شکستگی دندان ایجاد شده باشد، ممکن است نیاز به روکش دندان باشد.
- در این روش روکشی از جنس کامپوزیت روی دندان قرار داده میشود تا ظاهر و عملکرد آن را ترمیم کند.
-
درمان های جایگزین:
- در برخی موارد ممکن است دندان به قدری آسیب دیده باشد که نتوان آن را با روش های ذکر شده نجات داد.
- در این صورت ممکن است لازم باشد دندان کشیده شده و از ایمپلنت یا بریج دندان به جای آن استفاده شود.
سخن پایانی
در این مقاله به این پرسش که چرا دندان ها سیاه و تیره می شوند؟ پاسخ دادیم و به این نتیجه رسیدیم که با رعایت نکات بهداشتی و مراجعه منظم به دندانپزشک، میتوان از سیاه شدن دندانهای خود پیشگیری کرده و لبخندی زیبا و سالم داشته باشید. به خاطر داشته باشید که تشخیص و درمان زودهنگام سیاهی دندانها از بروز مشکلات جدی تر و پرهزینه تر در آینده جلوگیری میکند.