
اگر چشم ها دریچه روح هستند پس باید زبان را چراغ هشدار دهنده بدن در نظر بگیرید! برای پزشکان رنگ زبان سرنخ مهمی به شمار می آید زیرا تغییر رنگ زبان می تواند اطلاعات مناسبی در مورد وضعیت سلامتی فرد در اختیار آن ها قرار دهد. اگر شما هم به این موضوع علاقه مند هستید و دوست دارید بدانید زبان باید چه رنگی باشد و رنگ های مختلف زبان انسان چه چیزی را نشان می دهند، با این مقاله از دنتی پارس همراه باشید.
زبان سالم چه رنگی است؟
زبان شکل گرد و متقارنی دارد و معمولا به رنگ صورتی روشن است هر چند که رنگ زبان برخی نژادها مانند آفریقایی ها و افراد ساکن در مدیترانه به میزان کمی رنگدانه بنفش یا قهوه ای هم دارند. زبان می تواند کمی پوشش سفید رنگ هم داشته باشد.
دکتر تین جیانگ (Dr. Tien Jiang)، متخصص اپیدمیولوژی در دانشکده دندانپزشکی هاروارد در این مورد می گوید: «پوشش سفید رنگ زبان به دلیل وجود پروتئینی به نام “کراتین” است که از خراشیده شدن زبان هنگام غذا خوردن جلوگیری می کند.»
جوانه چشایی یا پاپیلای زبان، برآمدگی های ریزی هستند که سطح زبان را می پوشانند. آن ها دما را کاملا حس می کنند، حاوی جوانه های چشایی هستند و امکان تشخیص مزه غذا را فراهم می کنند و با ایجاد اصطکاک به شما کمک می کنند تا انواع غذا را به شکل یک توپ کوچک دربیاورید و بتوانید آن را به راحتی قورت دهید.
در اینجا ممکن است این سوال مطرح شود که آیا رژیم غذایی می تواند بر روی رنگ زبان تأثیر داشته باشد؟ در پاسخ باید گفت بله گاهی اوقات رژیم غذایی ممکن است رنگ معمولی زبان را تغییر دهد. در واقع، پاپیلا یا برآمدگی های روی زبان می تواند رنگ ها و بقایای غذاها و نوشیدنی هایی که مصرف می کنید را جذب کند. با این حال تغییر رنگ زبان معمولا موقتی است و با نوشیدن مقدار زیادی آب و حفظ بهداشت دهان و دندان می توان زبان را به رنگ قبل برگرداند.
تشخیص بیماری از روی زبان
در این بخش به این موضوع می پردازیم که تغییر رنگ زبان نشانه چیست؟ و رنگ های مختلف زبان چه بیماری هایی را نشان می دهند.
زبان قهوه ای یا سیاه رنگ
سیاه شدن رنگ زبان که به زبان سیاه مودار هم مشهور است، زمانی به وجود می آید که ابعاد برآمدگی های زبان تغییر کند به عنوان مثال، از نظر طولی رشد کند و درازتر به نظر آید. معمولا این برآمدگی های کوچک فرصت زیادی برای رشد ندارند به این خاطر که فعالیت های دهان بسیار زیاد است و پس از مدتی از روی سطح زبان جدا می شوند.
چنانچه این برآمدگی ها رشد کنند، می توانند باکتری ها و ترکیباتی از رنگ های غذایی را به خود جذب کرده و در نتیجه زبان به رنگ قهوه ای یا سیاه درآید. مصرف آنتی بیوتیک یا آنتی هیستامین، مصرف سیگار، خشکی دهان، نوشیدن بیش از حد قهوه یا چای و هم چنین عدم رعایت بهداشت دهان و دندان از مهم ترین عواملی هستند که احتمال ابتلا به این عارضه را افزایش می دهند.
علت سفیدی زبان
وجود لکه های سفید بر روی زبان معمولا به معنا رشد بیش از حد قارچ در دهان (برفک) است. برفک می تواند در اثر ابتلا به بیماری هایی مانند دیابت یا HIV، عوارض جانبی آنتی بیوتیک ها یا درمان سرطان، استفاده از دندان مصنوعی، مصرف سیگار، خشکی دهان یا حتی استنشاق استروئیدی در بیماران مبتلا به آسم ایجاد شود. در موارد نادر لکه ها یا زخم های سفید رنگ می تواند جزو علائم سرطان دهان به شمار آید.
رنگ قرمز و زرد
رنگ قرمز زبان نشانه چیست؟ لکه های قرمز یا زرد رنگ زبان می توانند نشان دهنده آفت دهان، برفک دهان (که گاهی اوقات هم می تواند به صورت لکه های قرمز رنگ ظاهر شود) و در موارد نادر سرطان دهان باشد.
از طرف دیگر رنگ قرمز روشن زبان می تواند نشان دهنده کمبود ویتامین B12 یا عفونتی به نام “تب مخملک” باشد؛ بیماری عفونی که به دلیل وجود استرپتوکوک در گلو ایجاد می شود و با ضایعات قرمز رنگ در بدن همراه است. اگر بر روی زبان لکه هایی به رنگ قرمز روشن دارید که با درد خاصی همراه نیستند و به نظر می رسد که مدام از نقطه ای به نقطه ای دیگر جابجا می شوند، ممکن است به بیماری بی خطری به نام “زبان جغرافیایی” مبتلا شده باشید.
رنگ سبز زبان
در ادامه بررسی دلیل تغییر رنگ زبان به این موضوع می پردازیم که سبز شدن زبان نشان دهنده چیست و به چه دلیل به وجود می آید؟
علت سبز شدن زبان تجمع باکتری، قارچ و ذرات غذا بر روی زبان است. از طرف دیگر رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان هم می تواند عامل تغییر رنگ زبان باشد. استعمال دخانیات، استفاده طولانی مدت از آنتی بیوتیک و مصرف بیش از اندازه قهوه هم از دلایل سبز شدن زبان است.
رنگ بنفش و آبی زبان
معمولا رنگ های آبی و بنفش مهم تر از سایر رنگ ها در نظر گرفته می شوند. این رنگ ها ممکن است نشان دهنده بیماری های قلبی – عروقی و بیماری های ریوی باشند.
هم چنین بخوانید: 4 روش ساده برای تشخیص بیماری لثه
رعایت بهداشت زبان و نقش آن در پیشگیری از انواع بیماری ها
بدیهی ترین کاری که می توانید در جهت رعایت بهداشت دهان و دندان انجام دهید این است که حداقل روزی یک بار نخ دندان بکشید و حداقل روزی دو بار دندان های خود را مسواک بزنید. علاوه بر این بهتر است چند ثانیه بیشتر وقت بگذارید و بر روی زبان خود هم مسواک بزنید.
دکتر جیانگ در این مورد می گوید: «زبانتان را بیرون بیاورید و مسواک را از پشت زبان به سمت جلو بکشید؛ یک بار از وسط، یک بار از سمت چپ و یک بار هم از سمت راست! این کار به از بین بردن باکتری ها و جرم های دندان که در قسمت برآمدگی ها جمع می شوند، کمک به سزایی خواهد کرد.»
اگر نگران وجود هر گونه مشکلی در زبان خود هستید، مخصوصا اگر تب، گلو درد شدید و زخم هایی دارید که از بین نمی روند یا اینکه علائم جدیدی را هم مشاهده می کنید، حتما به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک شرایط شما را به طور دقیق ارزیابی می کند و راهکارهایی مانند استفاده از دهانشویه را پیشنهاد می دهد. در صورت لزوم، پزشک می تواند شما را برای ارزیابی بیشتر به نزد یک متخصص ارجاع دهد.